Google Maps voor Limburg, maar dan handiger in gebruik
SLIMME KAART IN APP

24 december 2021 - Vanaf begin volgend jaar kunnen Limburgse gemeenten starten met een slimme kaart in hun stadsapp. Vol met informatie over mobiliteit, milieu, veiligheid en toerisme in heel Limburg. “Een soort Google Maps voor Limburg, maar dan handiger in gebruik”, zegt directeur Jan Neyens van s-Lim.

Stel dat je in Herk-de-Stad woont en in Hasselt gaat shoppen, maar eerst nog langs het recyclagepark moet. Is dat nu al open en staat er veel volk aan te schuiven? Hoe druk is het verkeer naar Hasselt? Waar zijn er nog parkeerplaatsen vrij? Het antwoord op deze vragen vind je op de slimme kaart die voortdurend wordt aangepast met de actueelste gegevens.

“Alles draait rond data”, begint Jan Neyens, directeur van s-Lim. “Er zijn héél veel gegevens. Niet alleen van gemeenten of camera’s en sensoren, maar ook van bedrijven als De Lijn, NMBS, Nuhma, Fluvius, Limburg.net… Die bedrijven hebben hun eigen websites of apps. Je kunt die allemaal gaan zoeken, maar je kunt er interessantere dingen mee doen.”

s-Lim, in 2017 opgericht door Nuhma en Fluvius, is de instantie van de Limburgse gemeenten die er moet voor zorgen dat Limburg mee is in het verhaal van de smart cities. Omdat Limburg geen stad is, spreekt s-Lim liever over een slimme regio. Met 42 gemeenten is s-Lim een van de grootse slimme samenwerkingsverbanden in Europa.

Datameer

Niet alle gegevens van het grote ‘datameer’ zijn bruikbaar om een regio slimmer te maken. “Als je met data niet iets anders gaat doen dan wat je van plan was zonder die data, dan hebben die data geen waarde. Je moet beslissingen of gedrag een beetje laten sturen door die data, anders heb je die data niet nodig. We gaan gemeenten bijvoorbeeld historische data over mobiliteit geven om betere beslissingen te kunnen nemen. De burger heeft al die grafieken niet nodig, maar wil weten hoe het verkeer nu en straks is.”

Meer dan de helft van de 42 Limburgse gemeenten heeft via s-Lim een stadsapp laten ontwikkelen. “Elke gemeente laat die stadsapp aanpassen aan haar eigen noden. De slimme kaart is een deelapplicatie die in de stadsapp zit. Begin volgend jaar zullen de eerste gemeenten die slimme kaart uitrollen. Het is een informatiesysteem op een kaart die eigenlijk beter leesbaar is dan Google Maps. Het is handig in gebruik en geeft de informatie die de burger nodig heeft om te doen wat ie wil doen.”

Bushalte

Er staan voorlopig vier rubrieken op de slimme kaart. In het hoofdstuk ‘mobiliteit’ kun je opzoeken waar je de auto of fiets kunt parkeren, waar je deelauto’s vindt, wanneer de bus komt en hoe druk het verkeer is.

Wie met de bus wil reizen, krijgt bijvoorbeeld de bushaltes te zien. “Je zoomt in op je woonplaats en ziet dan wanneer de bus er stopt. Voorts krijg je in real-time te zien hoeveel vrije plaatsen er nog zijn op de bus. Je ziet ook het aantal haltes die je moet doen. En je kunt doorklikken naar de website van De Lijn en tickets bestellen. Op de bus kun je de rit volgen via de app en weet je perfect wanneer je moet afstappen."

Wie met de auto reist, kan op de app aflezen waar en hoeveel plaatsen er vrij zijn in de parkeergarages of zelfs op een aantal individuele parkeerplaatsen. “Je kunt dat doen voor je vertrekt, maar ook onderweg.”

Vlot verkeer

De automobilist kan ook zien hoe druk het is op de weg. Dat kan met de mobiliteitsindex. “Het is een vlotverkeerindex die we per gemeente aangeven op een schaal van 0 tot 10. Een halfuur geleden was de index voor Hasselt bijvoorbeeld 4,8 en nu is het al verbeterd tot 6,3”, aldus Jan Neyens.

“10 wil zeggen dat er nergens files zijn, bij 0 zijn er overal files”, vult woordvoerder Liesbet Beusen aan. “Een pijltje geeft aan of het verkeer vlotter wordt of niet. De gemeenten zelf krijgen ook het aantal kilometers file op de hoofdwegen. Ze kunnen de evolutie van het verkeer volgen over een periode van twee jaar en hun index vergelijken met andere gemeenten.”

Glasbol

Onder de categorie ‘milieu’ kan men via de slimme kaart kijken waar de glasbollen staan. “Dit is geen lijst, maar een informaticakoppeling. Als men ergens een bak verplaatst, wordt die informatie ook meteen aangepast”, zegt Neyens. “We zijn met Limburg.net aan het bekijken om de vulgraad van de glasbollen op de kaart te zetten. Als een bol te vol wordt, kun je op de kaart de meest nabijgelegen glasbak zoeken. Hetzelfde kan met textielcontainers. Ook de recyclageparken staan erop. Sommige hebben een webcam zodat je kunt zien hoe druk het is.” Ook de luchtkwaliteit kan in enkele gemeenten opgezocht worden via de meetstations van de Vlaamse Milieumaatschappij.

Camera’s

In de rubriek ‘veiligheid en welzijn’ kunnen gemeenten laten zien waar veiligheidscamera’s hangen. “Het is de autonomie van de gemeenten om te beslissen of ze dat willen laten zien of niet. Beelden van bepaalde camera’s kunnen ook getoond worden op momenten dat het heel druk is. Een stad zou dat tijdelijk kunnen instellen om mensen te tonen hoe gezellig of hoe druk het er is, of om af te raden nog te komen als de drukte voor overlast of onveiligheid zou zorgen.” In deze rubriek kun je ook ontdekken waar de AED-toestellen hangen.

In de rubriek ‘toerisme’ is het de bedoeling om alle mogelijke informatie van Toerisme Limburg en de musea aan te bieden.

Parkeerplaatsen

De slimme kaart is via de smartphone te raadplegen op de stadsapp, maar alle data zijn ook te raadplegen op publieke schermen. Zo staan her en der al totems waar je via een aanraakscherm informatie kunt opzoeken op de slimme kaart. Deze schermen zijn ook geschikt om de mobipunten in Limburg uit te rusten.

De gemeenten krijgen hun informatie via het dataportaal. “Daarmee kunnen ze een veel efficiënter beleid voeren”, zegt Raf Drieskens, voorzitter van s-Lim. “Telkens er sprake is van een nieuw bouwproject of centrumvernieuwing, onderzoeken gemeenten of er genoeg parkeerplaatsen zijn. In Pelt gaan we bijvoorbeeld het Marktplein herinrichten. Moeten daar parkeerplaatsen bijkomen of niet? Met één druk op de knop weten we perfect wat het parkeergedrag is en wanneer we weinig of veel parkeerplaatsen nodig hebben. Puur op basis van data kunnen we het aantal parkeerplaatsen reduceren en komt er meer groen in het centrum.”

Met de vele data van camera’s kunnen gemeenten ook overlast in kaart brengen. “Voor alle duidelijkheid, s-Lim heeft geen politionele bevoegdheden en mag niet live naar beelden kijken. De beelden kunnen alleen bekeken worden door de politie en bevoegde ambtenaren van de gemeenten. Via s-Lim kunnen de gemeenten ook toegang krijgen tot de zogenaamde geaggregeerde data. Het gaat dan om anonieme data zoals tellingen. Zo kan een gemeente weten hoeveel zware voertuigen er in een bepaalde straat rijden of hoe groot de geluidshinder is.”

Witte lijst

s-Lim heeft ook een eigen verkeersmanagementsysteem ontwikkeld en stelt onder andere camera’s ter beschikking van de Limburgse gemeenten. Zowel vaste als verplaatsbare en ANPR-camera’s. Zo kan een gemeente ondersteuning krijgen bij het bestrijden van sluipverkeer.

“We hebben een aantal proefopstellingen gedaan, bijvoorbeeld op de toegangsweg in stadspark De Motten in Tongeren”, zegt Raf Drieskens. “Via de camera’s hebben we een witte lijst van personen doorgelaten die er moeten zijn. Voordeel is dat je niet meer met zware infrastructurele ingrepen moet werken, met paaltjes waar fietsers tegenaan rijden of tractorsluizen waar auto’s zich kapot op rijden. Diegenen die er mogen komen, raken er en de anderen krijgen een GAS-boete. In Gent staan overal van die camera’s. Dat maakt het straatbeeld veel aangenamer en je moet geen dure ingrepen doen. Het moeten zelfs geen permanente camera’s zijn. Als het probleem verminderd is, kun je de camera’s ook elders gebruiken.”

Sluikstorten

“We hebben nu ook een aanbod om onveiligheid of overlast aan te pakken”, vervolgt Jan Neyens. “Het is ofwel handhaven ofwel voorkomen. Bijvoorbeeld met sluikstorten. Ofwel geef je mensen informatie, bijvoorbeeld waar de glasbollen staan en of er nog plaats in is. Of je zet daar een camera om de mensen te beboeten die glas naast de bol neerzetten. Met alle data over sluikstorten kunnen de gemeenten ook vergelijken waar ze staan ten opzichte van andere gemeenten en zien waar ze een tandje moeten bijsteken."

Raf Drieskens: “Het belangrijkste is dat het voor de mensen gemakkelijker wordt en dat ze zich daarbij beter voelen. Tegelijk is het een manier voor de gemeenten om zich efficiënter te organiseren. Voor het ledigen van de vuilnisbakken bijvoorbeeld hebben de werklieden met hun vrachtwagentje op de meeste plaatsen een vaste ronde. Of daar nu veel of weinig inzit, maakt niet uit. Door het verzamelen van data, kun je tot de vaststelling komen dat je daar vier maanden op een jaar niet aanwezig moet zijn. De man die wekelijks zijn tour doet, kan al die tijd iets anders doen. Glasbollen die niet elke week vol raken, kun je misschien ook beter om de twee weken ledigen.”

Citizen science

Via de stadsapp kunnen inwoners ook melding maken van sluikstorten, slechte fietspaden of zelfs van onveilige situaties in het verkeer. “Met deze input van de burgers, wat ze nu noemen, ga je de inwoners mee laten helpen om bijvoorbeeld de wegen veiliger te maken”, aldus Neyens.

“Via de stadsapp kan de gemeente ook pushberichten sturen tot op straatniveau als er werken zijn of wanneer er een wielerwedstrijd langskomt. Ook de afvalkalender kan een pushmelding geven wanneer de vuilniszakken buiten moeten staan. Als er vragen zijn, kunnen de mensen die onmiddellijk bij de bevoegde diensten stellen. Een gemeente kan ook berichten sturen, bijvoorbeeld met de laatste corona-info”, zegt Liesbet Beusen.

Al deze toepassingen zijn niet uniek, maar het feit dat ze voor een hele provincie beschikbaar zijn, maakt dat s-Lim wel iets meer kan dan één slimme stad. “We zijn geen smart city, maar een smart region en het belangrijkste zijn de data. Met het datameer krijg je ongelooflijk veel informatie om zaken te ontwikkelen die voor mensen belangrijk zijn en die hen het leven gemakkelijker maken. Dat is de reden waarom we het met alle Limburgse gemeenten samen doen. Toen s-Lim nog niet opgericht was, waren er al een aantal mooie voorbeelden zoals Sint-Truiden, Genk en Hasselt. Maar hun toepassingen stopten aan de gemeentegrens en waren te beperkt. In Nederland werkt bijvoorbeeld de regio Rotterdam-Den Haag ook samen, omdat men zich als stad alleen te klein voelt”, weet Raf Drieskens.

Voorspellen

In de toekomst wil de voorzitter van s-Lim de samenwerkingsverbanden nog uitbreiden. “We blijven evolueren. Cruciaal daarvoor is de samenwerking tussen de gemeenten, maar ook de samenwerking met bedrijven, onderzoeksinstellingen, werkgeversorganisaties en burgers die informatie kunnen aanleveren. De essentie is: als je met een smart city snel wil gaan, dan ga je alleen. Als je ver wil gaan, ga je samen. Als je alleen bent, heb je veel te weinig data en zit je snel op je limieten. Een brede basis is belangrijk. Soms gaat het voor gemeenten wat te traag, maar we hebben al een mooi aanbod. Nu is het belangrijk om data te blijven verzamelen en te kijken naar nieuwe toepassingen.”

“Met nog meer data kunnen we ook meer informatie eruit halen”, zegt Neyens. “Eens we een historiek hebben, kunnen we bijvoorbeeld met de vlotverkeerindex nog een stap verder zetten.

Ik wil niet alleen nu weten hoe druk het verkeer is, maar bijvoorbeeld ook hoe het deze namiddag gaat zijn. Dan kunnen we voorspellingen gaan doen."

Bron: HBvL